یوگا یک مکتب باستانی و مراقبه‌ای است که تمرینات آن در جوامع شلوغ امروزی بسیار محبوب شده. برای خیلی از افراد، یوگا نوعی فرار از آشفتگی و هیاهوی زندگی مدرن است و واقعا هم این کار را برای انسان انجام میدهد حالا چه روی یک مَت در گوشه ای از خانه شما انجام شود، چه در صومعه ای در هند و چه در سالن یوگایی در شلوغ ترین شهرهای جهان.

یوگا فواید جسمی، ذهنی و روانی زیادی دارد که اثراتش را در همه ابعاد زندگیمان میتوانیم ببینیم. در این مقاله تعدادی از آنها را بررسی میکنیم.

انواع سبکهای یوگا

در عین حال که اصل و ریشه یوگا یک چیز واحد است اما طی زمان به سبکهای مختلفی نیز تقسیم شده است. هاتا (ترکیبی از چند سبک مختلف) یکی از محبوب‌ترین سبکهای یوگا است. این نوع یوگا بیشتر روی ورزشی بودن تمرکز دارد تا شکل خاموشانه و مراقبه‌ای آن. هاتا یوگا همینطور بر روی تمرینات کنترل تنفس تمرکز دارد. پس از آن، به یک سری از آساناها پرداخته می‌شود که با ساواسانا (دوره استراحت) به پایان می‌رسد.

هدف،در حین تمرین یوگا، به چالش کشیدن جسم است، اما به نحویکه احساس خستگی شدید نکنید. در این لحظه مرزی، تمرکز بر روی تنفس شماست در حالی که ذهن آرام و ساکن است.

بهبود فکر و احساستان نسبت به اندامی که دارید:

یوگا، آگاهی درونی را تقویت می‌کند. توجه شما را بر قابلیت‌های بدنتان در لحظه حال متمرکز می‌کند و به تقویت تنفس، ذهن و بدن (به طور همزمان) کمک می‌کند. یوگا زیاد درباره ظاهر اندام نیست.

معمولاً استودیوهای یوگا آینه ندارند. دلیلش این است که افراد بتوانند آگاهی خود را به سمت درون متمرکز کنند و نه به تصویرشان در آینه یا به نحوه اجرای یک حرکت و یا افراد اطراف آنها. نظرسنجی‌ها نشان میدهند افرادی که یوگا می‌کنند، بیشتر از سایرین  از وضعیت بدنشان آگاه هستند. آنها همچنین از بدن خودشان راضی‌ترند و کمتر از آن ایراد میگیرند. به این دلیل، یوگا به عنوان بخشی مهم از درمانهایی که تلاش میکنند موجب بهبود فکر و احساسات افراد نسبت به اندامشان شوند شناخته میشود و همینطور نقش بسیار پررنگی در عزت نفس و اعتماد به نفس افراد دارد.

آگاه شدن از خوراکتان

در یوگا تمرکز حواس به آن چیزی است که در لحظه حال تجربه می کنید بدون اینکه خودتان را قضاوت کنید.

تمرینات یوگا باعث افزایش ذهن آگاهی، نه تنها در حین تمرین، بلکه در سایر زمانهای زندگی فرد می شود.

محققان، غذا خوردنِ آگاهانه را به عنوان آگاهی، بدون قضاوت از احساسات فیزیکی و عاطفی مرتبط با غذا خوردن توصیف می کنند. آنها پرسشنامه ای برای اندازه گیری “غذا خوردنِ آگاهانه” با استفاده از این شاخص ها ایجاد کردند:

• خوردن حتی در حالت سیری (عدم مهار)
• آگاهی از ظاهر، طعم و بوی غذا
• غذا خوردن در پاسخ به نشانه های محیطی، مانند ظاهر یا بوی غذا
• خوردن هنگام غم یا استرس (غذا خوردن احساسی)
• خوردن زمانی که حواس فرد به چیزهای دیگر پرت می شود

محققان دریافتند افرادی که یوگا تمرین می‌کنند، بر اساس امتیازاتشان، غذاخورهای آگاه‌تری هستند. هرچقدر افراد حرفه ای تر و با تمرینات بیشتر و مداوم تر بودند، نمرات بهتری در این تحقیق گرفتند و اصطلاحا غذاخورهای آگاه تری بودند. تمرین یوگا به شما کمک می کند تا از احساس بدن خود بیشتر آگاه شوید. این هوشیاریِ افزایش یافته در یوگا، می تواند به زمان غذا خوردنتان نیز منتقل شود، زیرا هر لقمه ای که میخورید یا هر جرعه ای مینوشید کاملا متوجه این خواهید بود که غذا چه بو، مزه و احساسی در دهانتان دارد.

کمک به کاهش و حفظ وزن بدن

افرادی که یوگا تمرین می‌کنند و نسبت به خوراکشان آگاه تر هستند، با بدن خود هماهنگ‌ترند. آنها ممکن است به نشانه های گرسنگی و احساس سیری حساس تر باشند.

محققان دریافتند افرادی که حداقل یک بار در هفته(30 دقیقه) به مدت چهار سال یوگا انجام می‌دهند، در دوران بزرگسالی کمتر اضافه وزن پیدا می‌کنند. افرادی که اضافه وزن هم داشتند وزنشان کم شد. به طور کلی، افرادی که یوگا تمرین می کردند در مقایسه با افرادی که یوگا انجام نمی دادند، شاخص توده بدنی (BMI) کمتری داشتند. محققان این موضوع را به ذهن آگاهی نسبت دادند. خوردن آگاهانه می تواند به رابطه مثبت تر و هماهنگ تری با نوع غذا و مقدار و سرعت خوردن آن منجر شود.

افزایش آمادگی جسمانی

یوگا به توانایی اش در تسکین تنش و اضطراب در ذهن و بدن شناخته میشود. اما در عین حال می تواند بر آمادگی جسمانی فرد نیز تأثیر بگذارد.

محققان گروه کوچکی از افراد کم تحرک را که قبلاً یوگا تمرین نکرده بودند مورد مطالعه قرار دادند. پس از هشت هفته تمرین یوگا حداقل دو بار در هفته به مدت 180 دقیقه، شرکت کنندگان قدرت و استقامت عضلانی، انعطاف پذیری و آمادگی قلبی-تنفسی خیلی بیشتری پیدا کردند.

فواید قلبی عروقی

چندین مطالعه مختلف نشان داده که یوگا تأثیر مثبتی بر سلامت قلبی عروقی دارد

یوگا به کاهش فشار خون در افرادی که فشار خون بالا دارند کمک می کند. این احتمال وجود دارد که یوگا “baroreceptor sensitivity” را بازیابی کند که به بدن کمک می کند تا عدم تعادل در فشار خون را حس کند و سریعا تعادل آن را برقرار کند. مطالعه دیگری نشان داد که تمرین یوگا پروفایل چربی را در بیماران سالم و همچنین بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر بهبود می بخشد. همچنین سطح قند خون بیش از حد را در افراد مبتلا به دیابت غیر وابسته به انسولین و نیاز آنها به دارو را کاهش داد. یوگا در حال حاضر به دلیل مزایای قلبی عروقی و کاهش استرس در بسیاری از برنامه های توانبخشی قلبی گنجانده شده است. هرچند در صورت وجود بیماری های جدی بهتر است قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

مرجع: مقالات دانشکده پزشکی هاروارد؛ ترجمه هزار و یک راه